De mergelgrotten van Heers vormen een belangrijke overwinterplaats voor heel wat vleermuizen, waaronder de Bechsteins vleermuis, de ingekorven vleermuis en de meervleermuis. Er was echter veel verstoring door ongewenste bezoekers, wat grote gevolgen kan hebben voor de dieren, die hun energie in de wintermaanden streng moeten bewaken. Daarom werden vleermuisvriendelijke afsluitingen geplaatst voor de ingang van de grotten.

Ook de directe omgeving kreeg een opfrisbeurt met onder meer de aanplant van hoogstamfruitbomen en de nodige kap- en knotwerken. Voedsel (fruitbomen die insecten aantrekken) en kleine landschapselementen zoals hagen (oriëntatielijnen die voorkomen dat de vleermuizen verdwalen) zijn namelijk ook heel belangrijk voor de aanwezige kolonies.

De Waterkuil werd in 2014 afgesloten met een stalen poort, waarin silhouetten van vleermuizen dienst doen als vliegopeningen. De sierlijke afsluiting, een ontwerp van de Heerse kunstenaar Frans Vandueren, vormt meteen een meerwaarde langs de oranje route van de Greenspot Heks die start aan herberg De Horne. Bovendien bleek al uit de eerste wintertellingen dat de poort haar effect niet mist.

We zetten in op communicatie en publieksactiviteiten om draagvlak te creëren voor de vleermuis in Heers. Op de officiële inhuldiging van het kunstwerk mochten we meer dan 300 bezoekers verwelkomen. Daarnaast organiseert Natuurpunt hier jaarlijks activiteiten tijdens de Nacht van de Vleermuis. Geïnteresseerden kunnen de grotten bezoeken met een gids van Natuurpunt De Herk Heers.

In 2018 sloegen we de handen in elkaar met een private eigenaar om ook 2 ingangen van de Hussenkuil, een ander stuk van het ondergrondse Mergelkuilencomplex van Vechmaal, op een vleermuisvriendelijke manier af te sluiten. Deze werken werden uitgevoerd in 2020. Om een duurzaam beheer van de mergelkuilen te garanderen werd in 2022 gestart met de opmaak van een geïntegreerd natuur- en erfgoedbeheerplan i.s.m. de gemeente Heers, Natuurpunt De Herk Heers en enkele private eigenaars. In 2023 wordt dit beheerplan opgemaakt en ingediend ter goedkeuring bij het Agentschap Natuur en Bos en bij het Agentschap Onroerend Erfgoed.

Dit project kadert binnen Natura 2000. Concreet gaat het om Natura 2000-gebied BE2200038 ‘Bossen en kalkgraslanden van Haspengouw’, deelgebied Mergelkuilen van Vechmaal, Heers.

Partners

• Gemeente Heers
• Natuurpunt De Herk – Heers
• Private eigenaars
• Limburgse Vleermuizenwerkgroep
• Agentschap voor Natuur en Bos
• Agentschap Onroerend Erfgoed
• Provincie Limburg

Met financiële steun van

• Agentschap Natuur & Bos, Leader Haspengouw, gemeente Heers, private eigenaar